Zazaca ve Zaza kimliğinin algılanması ve yansımaları üzerine bir tartışma

Abstract

Bu makalede Zazaca konuşan ve Zaza kimliğine sahip bir araştırmacı olarak, kendi deneyim ve algımı öz-eleştirel ve öznelerarası biçimde ele alarak, genel kimlik ve aidiyet literatürüne ve kimlik araştırmalarına ilişkilendireceğim. Zaza kimliğinin tarihi, politik ve sosyolojik durumunu milliyetçilik çalışmaları kapsamında incelerken, kendini bu kimlik üzerinden tanımlayan kitlenin, Zaza milliyetçiliği ve ulus devlet olma seçeneklerini belirlemeye yöneleceğim. Zaza nüfüsunun özellikle Alevi inancına mensup kesimi, varlığını önemli oranda diasporada sürdürüyor. Mevcut egemen milliyetçi unsurların bilincinde, özellikle Avrupa diasporasında gelişen Zaza kimliğinin ayrı bir etnik aidiyet olduğu fikri kısmen kabul görüyor. Coğrafi olarak Türklerin ve Türkçenin baskın olduğu ve Kürtlerin ’Kürt dillerinin’ hakim olduğu bölge arasında bir geçiş noktası olarak karşımızda duran Kâdim Dersim bölgesi  kimlik çatışmalarının odağında durmaktadır. Yine kendi içinde Sünnilik ve Alevilik açısından ayrışan bu bölge insanlarının mevcudi ve tarihi durumunu çoğulcu ve öz-demokrasi odaklı bir çerçevede yazımda harmanlayacağım. Bu çalışmanın amacı, tekçi zihniyet ve stratejilerin kendi iktidarlarını korumak ve yeniden üretmek adına egemen yapıları dayatmalarına ve üzerinde hakimiyet kurmak istedikleri topluluklara empoze etmelerine karşın, farklılıkları günyüzüne çıkartmanın gerekliliğinin altını çizmektir. Konunun içeriğini güncel siyasi süreci belgeleyen kaynaklar ile eleştirel söylem çözümlemesi ve öz-eleştiri yöntemiyle, kimlik ve aidiyet, milliyetçilik ve milliyetleşme/uluslaşma teorik alt yapısıyla irdeleyeceğim.